Xuất khẩu tiến sĩ Việt đi đâu?

Văn Quang - Viết từ Sài Gòn ngày 08.12.2014

Xuất khẩu tiến sĩ Việt đi đâu?

Chuyện hai cha con ông nông dân Trấn Quốc Hải sửa chữa và chế tạo xe bọc thép thành công tại Campuchia được biệt đãi như chế độ của đại tướng quân thật sự. Ở VN gọi cha con ông là “Đại tướng quân hai lúa.” Chính phủ Campuchia đã tặng cho gia đình ông một biệt thự, một xe hơi trong những ngày lưu lại nước bạn. Không chỉ vậy, ông sẽ được tặng luôn với vườn xoài rộng 18 ha nếu chấp nhận sang Campuchia làm khoa học. (Tôi tường thuật chuyện này trong đoạn sau).

Chính vì thế trong mấy tuần vừa qua, ngoài dư luận ồn ào vì chuyện ngài cựu Tổng Thanh Tra Chính Phủ Trần Văn Truyền có hàng loạt cơ ngơi đồ sộ đang bị điều tra (chuyện này bỗng trở thành kiểu “chuyện dài nhân dân tự vận” sẽ còn nhiều pha hồi hộp gay cấn trong trong những ngày tháng sắp tới), một vấn đề đang rộ lên trên các báo tuần qua là xuất khẩu giáo sư, tiến sĩ.

Xin bạn nhớ cho, Việt Nam chúng tôi có khoảng 9,000 giáo sư và 24,300 tiến sĩ, nhiều nhất Đông Nam Á đấy nhá. Dư thừa giáo sư, tiến sĩ nhiều, cho nên tìm cách xuất khẩu cho đỡ phí.

Đó là một ý kiến chính đáng nhưng có phần mỉa mai. Bởi có nhiều vị tiến sĩ đang thất nghiệp hoặc làm tạm việc gì đó không phải của tiến sĩ. Vả lại ngoài một số vị tiến sĩ có bằng cấp thật lại có hàng loạt các vị tiến sĩ giả được gọi là tiến sĩ giấy. Kể cả một anh thợ mộc cũng có thể được “biến hóa” thành tiến sĩ, tôi đã từng đưa tin phó giáo sư Tiến Sĩ Đàm Khải Hoàn dạy tại trường Đại Học Thái Nguyên nhận “giúp đỡ” một người buôn gỗ lấy bằng tiến sĩ Y Khoa với giá 200 triệu đồng. Vì thế ở VN lại có thêm từ “tiến sĩ gỗ.”

Dân gian chua chát lưu hành câu “thứ không mua được bằng tiền thì mua được bằng rất nhiều tiền.” Cũng có nhiều anh mua cái bằng chỉ để treo trong nhà cho nó “oách” hoặc làm mồi nhử một cô gái ngây thơ thích bằng cấp và thích có tí “danh gì với núi sông”…

Tất nhiên có khá nhiều ông “làm việc nước” muốn thăng tiến cùng với “thăng tiền” mua cái bằng tiến sĩ hay thạc sĩ gì đó nộp vào hồ sơ. Mất 200 triệu chứ mất 2 tỉ hay hơn thế cũng còn lời chán. Nếu có bị đánh tham nhũng thì “hy sinh đời bố, củng cố đời con” cũng vẫn còn lời – Tuy nhiên xin mở ngoặc là chuyện này khó xảy ra, xác suất là 1/1,000,000 như kiểu trúng số độc đắc vậy.

Nói sơ sơ thế để các bạn hiểu rằng ở VN chúng tôi dân trí cao lắm (xin đừng nhầm là “cáo lắm” đấy). Cho nên không xuất khẩu thì để trang trí làm cảnh à? Nếu thực sự chỉ dùng để trang trí thì quả thực đất nước VN có thể xếp vào loại xa xỉ nhất thế giới khi sử dụng một nguồn lực khổng lồ như vậy chỉ để mà chơi và trang hoàng cho đẹp mắt.

 
Các vị tiến sĩ thật đang làm gì?

Mất hàng tỉ tỉ đồng để đào tạo ra các nhà tiến sĩ; vậy thử hỏi VN có bao nhiêu vị có công trình nghiên cứu giá trị?
 
Trung bình hàng năm Việt Nam có số lượng ấn phẩm khoa học được duyệt và đăng trên các tạp chí khoa học quốc tế chỉ bằng 1/5 của Thái Lan và 1/10 của Singapore. Riêng trên tạp chí Nature, thì trong mười năm qua Việt Nam chỉ có 5 ấn phẩm khoa học trong nước được đăng trên tạp chí hàng đầu thế giới này. Đồng ý rằng, dân ta có nhiều người học TS chỉ để cho oai, vậy con số khoảng 9,000 GS, Phó GS với phân nửa số lượng TS đang là giảng viên đại học hay “nghiên cứu viên” tại VN đang làm gì và được dùng vào việc gì?

Theo ông Trần Đăng Tuấn trên VN Net: Ngân sách hàng năm dành cho nghiên cứu khoa học vốn đã rất khiêm tốn (chỉ chiếm 0.5% GDP) nhưng luôn bị cắt xén và thất thoát tại mỗi cấp. Nếu muốn được duyệt một đề tài nghiên cứu có sử dụng ngân sách nhà nước thì chi phí lobby đôi lúc lên đến vài chục phần trăm ngân sách đề tài. Công sức bỏ ra để hợp thức hóa số tiền bị cắt xén này hầu như chiếm gần hết thời gian của đơn vị nghiên cứu, khiến cho các sản phẩm đầu ra đều không đáng tin cậy hoặc ở dạng nửa vời.

Thật đáng buồn khi nhiều nhà nghiên cứu bỗng nhiên trở thành những nhà "chạy dự án" chuyên nghiệp. Việc xem các đề tại Nhà Nước như là một chiếc bánh cho nhiều cá nhân và đơn vị để cải thiện thu nhập khiến cho đất nước ta luôn vắng bóng những công trình tầm cỡ. Sự thiếu hụt các cơ chế giám sát, tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong nghiên cứu khoa học được xem như nguyên nhân chính khiến cho phần lớn các kết quả đề tài không có tính ứng dụng trong thực tiễn nhưng vẫn được phê duyệt và nằm yên, bám bụi trên các giá sách vốn đã rất bụi tại các cơ quan nhà nước. Dù có thế nào thì cũng không ai phải chịu trách nhiệm.

Những người làm khoa học không chuyên thì sao? Sự cứng nhắc, rập khuôn và giáo điều của các cơ quan chức năng cộng với tính sính ngoại và tự coi thường khả năng, trí tuệ của chính người nhà mình đã khiến cho bao nhiêu nông dân và kể cả doanh nhân phải ngửa mặt kêu Trời.

Thời Hoàng Đế Lê Thánh Tông, nước Đại Việt của chúng ta có thể được xem là hùng cường bậc nhất trong lịch sử Phong Kiến. Có lẽ ý thức được nguyên tắc "hiền tài là nguyên khí Quốc gia" nên nhà Vua đã tạo dựng được một triều đại huy hoàng đến vậy. Tuy đời sau ít nhiều thấm nhuần tư tưởng này nhưng chưa ai làm được những gì mà "Vị Hoàng Đế mở cõi" này đã làm. Nguyên nhân thì có nhiều, nhưng theo tôi cũng giống như ngày nay, cái quan trọng nhất không phải chúng ta không muốn sử dụng nhân tài mà là chúng ta không có khả năng sử dụng họ.

Xe bọc thép “Made Hai Lua” dẫn đầu đoàn xe bọc thép trong lễ kỷ niệm 25 năm thành lập lữ đoàn 70 của Campuchia.

Bố ai dám nhập mấy ông này!

Người dân đã quá chán với những vị tiến sĩ “dỏm.” Nhiều câu chuyện dân gian kể trên các trang báo. Có những vị tiến sĩ cả đời chẳng đọc một cuốn sách, chẳng nghiên cứu gì, ngoại ngữ thì viết mấy chữ cám ơn, lời chào bằng tiếng Anh còn sai be bét, đi nước ngoài hỏi đường bằng cách ra hiệu, tay chân cứ “múa loạn xạ cả lên, như lên đồng.” Khi chúng tôi ngồi tán chuyện, nói về nhân vật "Tào Tháo" trong "Tam Quốc,” thì có vị "tiến sĩ" nghe lỏm cũng gật gù: cái nền văn học Pháp hay thật. Cha mẹ ơi! sao mà cười "ra nước mắt.” Bố ai dám nhập mấy ông này!

Các bác sĩ của ta đi làm chuyên gia cũng nhiều, rồi đến nông dân ... cũng được xuất khẩu để hướng dẫn trồng cây v.v... Nông dân sáng chế ra máy bóc lạc, máy đào đất... Còn mấy “ổng tiến sĩ” đó, nghe đâu thường làm ở các cơ quan, đoàn thể thì phải!

Bây giờ lại nghĩ đến xưa, thật xót sa cho cụ Trần Tế Xương sống ở cái thời “sự học chán lắm rồi,” cho nên lận đận về con đường “khoa cử.” Giá như bây giờ thì cụ đã đỗ “tiến sĩ” từ lâu, chẳng phải vất vả đến thế. Cụ có biết không? Ngày nay  họ "phù phép" biến người buôn gỗ thành tiến sĩ y khoa đấy! Đến "Tôn Hành Giả" cũng phải bó tay.

 
Nông dân còn xuất khẩu được, tiến sĩ chẳng lẽ không?

Nhưng vấn đề là ở chỗ, ai nhập giáo sư, tiến sĩ Việt Nam? Mỹ ư! Xin thưa, có. Nhưng muốn Mỹ nhập khẩu thì giáo sư phải cỡ như Ngô Bảo Châu và Đàm Thanh Sơn, Lê Tự Quốc Thắng. Mà giáo sư cỡ này thì Việt Nam đếm đầu ngón tay. Nói đúng hơn, không phải các giáo sư này do Việt Nam đào tạo, mà chính họ đào tạo rồi giữ lại dùng. Chúng ta cứ tự nói với thiên hạ rằng, Việt Nam xuất khẩu các giáo sư đó cho nó oai thôi.

Người giỏi thì tất sẽ có nhiều lời mời, nhiều kế hoạch, dự định, làm không hết việc. Việt Nam có nhiều doanh nghiệp, đơn vị cần người giỏi, trọng người tài, thậm chí có những doanh nghiệp phải bỏ nhiều tiền để thuê chuyên gia nước ngoài. Nếu có người Việt Nam tài giỏi thật, việc gì họ không mời. Đã giỏi thì không thể thất nghiệp. Tất nhiên, vẫn có những trường hợp tài thật nhưng không may mắn.

Cho nên, cứ nói xuất khẩu giáo sư, tiến sĩ cho vui. Người có thực lực đã tự tìm cho mình con đường mà chẳng cần ai phải kêu gọi, chẳng cần tham gia phong trào “xuất khẩu.” Còn người bất tài, trong nước còn không ai muốn nhận - trừ những cơ quan với những công việc không cần chất xám - thì có xuất cũng không ai dám thuê, hoặc nhỡ có ai đó lỡ thuê thì chính họ cũng không dám đi. Ở trong nước còn nói xạo được, ra nước ngoài lộ ngay.

Đấy là chuyện xuất khẩu tiến sĩ của VN hiện nay. Nhưng không “xuất” tiến sĩ được mà có ông nông dân lại được nước bạn long trọng mời sang làm với những ưu đãi hết sức đặc biệt. Đó là một trường hợp rất đặc biệt của cha con ông “hai lúa.”

 
Những điều đặc biệt về cha con ông nông dân Trần Quốc Hải

Mọi người VN đều hãnh diện vui mừng trước cái tin “nhà khoa học nông dân” dậy sóng trên khắp các cơ quan truyền thông từ trong nước đến nước ngoài. Chắc chắn nhiều bạn đọc đã biết tin này. Ở đây tôi nêu lên vài điều đặc biệt về hai cha con ông Hai Lúa này.

Ông Trần Quốc Hải ở tại xã Suối Dây, huyện Tân Châu, tỉnh Tây Ninh. Lý do ông sang Campuchia là nhà ông ở gần biên giới nên nhiều lần ông qua Campuchia để chuyển giao công nghệ cơ giới hóa cây mỳ tại đơn vị quân đội – Lữ đoàn 70 của Campuchia.

Phía lữ đoàn nghe rất thích nhưng không tin rằng một người chuyên làm máy nông nghiệp lại có thể sửa chữa được khí tài quân sự vốn phức tạp hơn rất nhiều. Bởi trước đây cũng có nhiều chuyên gia từ Nga, Ukraina và Việt Nam sang sửa chữa rồi.

Ông Hải kể lại khởi đầu của hành trình trở thành nhà khoa học quân sự của nhà nước Campuchia. Ông nói:
“Vấn đề Nga hay Ukraina tui không quan tâm. Nhưng, họ phàn nàn chuyên viên Việt Nam sửa xong vừa quay lưng đi là xe lại hỏng là tui rất tự ái.” Đó là lòng tự ái dân tộc.

Sau khi xem qua một số bộ phận của xe ông Hải khẳng định chắc như đinh đóng cột là mình sửa được. Thể hiện rõ quyết tâm trước sự ngờ vực về năng lực và khả năng thành công của "phi vụ" này từ phía bạn, ông Hải bỏ hẳn tiền túi $25,000 USD để sửa chữa. Với ông đây còn hơn cả canh bạc. Thua bạc thì chỉ mất tiền thôi, còn ở đây là lòng tự ái dân tộc bị tổn thương.”

 
Thành công khiến toàn thể sĩ quan cao cấp sững sờ

Ông Hải cũng đề nghị muốn sử dụng tốt ở Campuchia thì phải có nhiều cải tiến như sử dụng động cơ diesel, thay đổi một số tính năng của xe. Được sự đồng ý của Bộ Quốc Phòng Campuchia, hai cha con ông Hải bắt tay vào sửa chữa.

Chiếc xe bọc thép do cha con ông Hải phục chế trong lễ ra mắt (ảnh nhân vật cung cấp).

Kết quả ngoài cả mong đợi của lữ đoàn 70, sau 15 ngày làm việc cật lực, ông Hải làm chiếc xe chạy ro ro chẳng khác gì hàng mới. Chiếc xe bọc thép BRDM – 2 (do Liên Xô cũ sản xuất) chỉ tiêu tốn 25 lít dầu/100km thay vì 45 lít như trước đây. Xe tác xạ nhanh hơn, cơ động hơn, hỏa lực mạnh hơn, súng có thể bắn ở cự ly hơn 7m so với cự ly trên 150m trước đây, tháp pháo tự động.

Hết sức ngạc nhiên trước kỳ tích này của cha con ông Hải, lữ đoàn 70 đề nghị ông Hải tiếp tục sửa chữa toàn bộ xe bọc thép BRMD – 2 và BTR60PB. Sau khi nâng cấp, sửa chữa được 11 chiếc, phía Campuchia lại thách thức ông Hải chế tạo hẳn chiếc bọc thép mới phù hợp với đặc thù nước này.

Hai cha con ông Trần Quốc Hải được công nhận là nhà khoa học quân sự.

Sau bốn tháng làm việc cùng một số cộng sự, chiếc xe bọc thép “made by ông Hải” ra đời với chi phí hơn $200,000 USD.

Ông Trần Quốc Hải được phong tặng bằng khen và công nhận là nhà khoa học quân sự. Con trai Trần Quốc Thanh được gọi là kỹ sư quân sự.

Trong lễ kỷ niệm của lữ đoàn 70, hai cha con ông kỹ sư “Hai Lúa” được Quốc Vương Campuchia tặng huân chương Đại Tướng Quân.

Thủ tướng Hun Sen trao tặng Huân chương Đại tướng quân cho ông Trần Quốc Hải.

Như trên tôi đã kể chính phủ Campuchia còn tặng cho gia đình ông một biệt thự, một xe hơi trong những ngày lưu lại nước bạn. Không chỉ vậy, ông sẽ được tặng luôn với vườn xoài rộng 18 ha nếu chấp nhận sang Campuchia làm khoa học. Mọi việc ăn uống, sinh hoạt của gia đình đều có người phục vụ, đúng theo tiêu chuẩn “cấp tướng” và cho phép ông nhập quốc tịch Campuchia bất cứ lúc nào.

 
Kỹ sư Hai Lúa còn chế tạo cả máy bay trực thăng

Ông Hải tâm sự với phóng viên Quốc Anh: Vùng quê Tây Ninh vốn rất nhiều mỳ. Ông muốn năng suất canh tác tăng lên mà bà con đỡ khổ, trong vòng 5 năm ông đã hoàn thành quy trình cho cây mỳ, từ máy trồng mỳ, làm cỏ, phun thuốc, nhổ mỳ… Ông so sánh, “Việc sáng chế ra quy trình trồng mỳ còn khó hơn cả xe bọc thép. Đơn cử, tôi làm xe bọc thép mất 4 tháng trong khi đó quy trình cho cây mỳ hết 5 năm.” Bên cạnh đó, rất nhiều máy móc khác như máy hút lá cao su, máy phun thuốc cao su,… được ứng dụng trong nước mà còn đi cả nước ngoài.

Ông Hải cho biết, “Tới đây phía Campuchia yêu cầu ông làm hai chiếc xe nữa là xe bọc thép 6 bánh lội nước và xe 8 bánh có thể gắn hỏa tiễn bắn xa 45km. Người ta tin tưởng và yêu cầu thì mình mới có cơ hội cống hiến.”
 
Thật ra không phải bây giờ dư luận mới xôn xao về những sáng tạo của cha con ông Hải. Cách đây hơn 10 năm ông đã sáng chế ra chiếc trực thăng nặng 900kg. Sau đó, một bảo tàng viện của Mỹ đã mua chiếc trực thăng về trưng bày. Trong suốt những năm qua, ông vẫn miệt mài sáng tạo phục vụ cho việc cơ giới hóa ngành nông nghiệp đất nước.

Chiếc máy bay của ông Hải khi được thử nghiệm.

Chiếc máy bay đầu tay có lẽ chưa phải là sự thỏa mãn như ý, hai năm sau, ông bắt tay ngay vào công việc của chính mình. Chỉ 6 tháng, chiếc máy bay trực thăng thứ hai đã được ông chế tạo hoàn chỉnh, chỉ nặng 680kg, dài 11m, rộng 2.3m, cao 3.5m, động cơ mới có mức tiêu hao nhiên liệu 60 lít/8 giờ, vận tốc đạt 150km/giờ. Giá thành của chiếc máy bay trực thăng này chỉ bằng một chiếc xe hơi du lịch lắp ráp. ông Trần Quốc Hải cho biết: Ông còn tiếp tục chế tạo thêm chiếc máy bay trực thăng thứ ba của mình và đang chờ thời điểm tốt nhất để cất cánh. Điều tôi quan tâm nhất lúc này là sẽ ứng dụng thành công nhiều chiếc máy bay mới vào trong lĩnh vực nông nghiệp. Tôi hy vọng, đây sẽ là công trình tốt nhất để cho các bạn sinh viên có tâm huyết cao trong vấn đề nghiên cứu ứng dụng học tập.”

Để kết luận cho bài này, mời bạn đọc một đoạn trong thư của một độc giả gửi ông “hai lúa” để hiểu rõ hơn tâm trạng của người dân Việt.

Thư của Blogger Dân Trí gửi “tướng quân” Trần Quốc Hải!

Ông Trần Quốc Hải kính mến!

Trước hết, tôi xin lỗi ông về sự đường đột này. Nói đường đột bởi tôi với ông ở hai đầu đất nước, vốn lại chẳng quen biết nên viết thư cho nhau là sự đường đột vậy.

Nhưng tôi quyết định viết bức thư này trước hết là để chúc mừng ông, một con người tài trí và đam mê công việc, song không được trọng dụng giờ đây đã tìm được miếng đất dụng võ cho mình. (bởi ở VN ông không được trọng dụng)
 
Mà kẻ sĩ xưa nay đều vậy cả. Hay thì ở, dở thì đi, nơi nào tin dùng thì đến. Cuộc đời vốn ngắn ngủi, chả ai lại cam tâm dài cổ đợi dù ông cũng đã “dài cổ” nhiều năm.

Nhưng suy cho cùng, ông không được trọng dụng là có cái lý của nó, là “phải đạo” thôi ông Hải ạ.
 
Phải vì ông chỉ là “anh Hai Lúa,” không bằng cấp chuyên môn, tức là xin lỗi ông, nói theo ngôn ngữ dân gian là “vô học.”
 
Mà một nông dân “vô học” lại đòi chế tạo máy bay thì khác gì “cái gai” trong mắt các nhà khoa học mũ cao, áo dài, các giáo sư tiến sĩ bằng cao, chức lớn?

Nó càng “cay đắng” hơn, ông làm “ngượng mặt” gần một vạn “nhà khoa học” với đủ mọi phẩm cấp nhưng hàng năm trời không có nổi một vài bài báo in trên các tạp chí khoa học lớn của thế giới?
 
Khi mà biết bao nhiêu những “đề tài khoa học” cấp Nhà Nước với chi phí hàng tỉ đồng ngân sách làm xong chỉ có một việc duy nhất là… nhét vào ngăn kéo. Không, có lẽ số đó đến thời điểm này không còn là “ngăn kéo” mà có thể hàng kho.
 
Càng xót ruột hơn, khi những tờ giấy đang trắng bị đem “bôi mực” đó lại không thể bán cho đồng nát vì nó “mang danh” là công trình khoa học!

Ông không được trọng dụng cũng phải thôi vì ví dụ nếu ông làm ra cái máy đó chỉ mất 100 triệu đồng (giả sử thế) mà các nhà khoa học kỹ thuật dùng ngân sách nhà nước lại làm ra cỗ máy tương tự hết có… 1 tỉ đồng thì hỏi 900 triệu đồng kia nó đi đâu? Làm thế, khác gì ông làm lộ cái “bí mật” mang tên “xà xẻo” bởi ở ta, đã từng có không ít những dự án coi nguồn ngân sách cấp cho nghiên cứu là “chùm khế ngọt” luôn bị “trèo hái mỗi ngày”…

Các cô gái xếp hàng chờ đến lượt được "rể Hàn" xem mặt.

Có thể còn nhiều, rất nhiều lý do nữa nhưng không thể không kể đến một lý do, việc công nhận ông, tức là xếp ông, một lão hai lúa “vô học” được “cùng chiếu” với các vị mũ cao áo dài là sự xúc phạm không thể tha thứ ở ta hiện nay, khi bằng cấp là vật trang trí, thậm chí ngụy trang để làm điều khuất tất.

Dẫu biết rằng trong lịch sử khoa học kỹ thuật thế giới, nhà sáng chế lừng danh Edison cũng là người… “vô học.” Nhưng đó là chuyện bên Mỹ, không phải chuyện ở Việt Nam…

Một lần nữa, cầu mong cho ông tiếp tục thành công trên con đường khoa học kỹ thuật vốn chông gai này. Còn nếu như không được “phục vụ dân mình, đất nước mình” thì ông cũng có niềm an ủi là cống hiến cho nhân loại bởi khoa học không có biên giới, phải không ông?

Trân trọng!
Bùi Hoàng Tám  

Sự thật ở VN xuất cảng tiến sĩ thì vắng nhưng con gái nhà quê xuất cảng là nhiều nhất. Thí dụ như xã Đại Hợp, huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng ngày nay nhiều người dân vẫn gọi đây là "mảnh đất xuất khẩu cô dâu" bởi một xã vỏn vẹn 12 ngàn dân nhưng có tới 900 cô gái đi lấy chồng nước ngoài.

Làn sóng xuất khẩu ồ ạt này dẫn đến hệ lụy trai làng rơi vào cảnh ế ẩm, kéo đến Ủy Ban Nhân Dân “bắt đền.” Nhìn cảnh các cô gái quê đứng cho đàn ông nước ngoài chọn vợ diễn ra liên tục thật đáng xấu hổ. Trong một kỳ khác tôi sẽ bàn đến vấn đề này.

Văn Quang

Khai Dân Trí

Văn Quang

Cái thời công chức hầu hết đều là "con cháu" các Cụ cả

Văn Quang - Viết từ Sài Gòn ngày 24.8.2014

Cái thời công chức hầu hết đều là "con cháu" các Cụ cả

Trong tuần qua, hơn 40,000 người đã xếp hàng nộp đơn thi vào ngành thuế trên toàn quốc, mặc dù ngành này chỉ tuyển dụng 1,700 nhân viên. Ngành thuế được xem là tốt để ăn hối lộ, còn được gọi là “ăn vặt” và là niềm mơ ước cho nhiều người.

Cái thời công chức hầu hết đều là "con cháu" các Cụ cả

Hiện nay ebola đang là thứ dịch khó chữa trên thế giới, nhưng ở VN chưa phát hiện thứ bệnh quái ác đó và dù có chăng nữa thì nó cũng chỉ hoành hành trong một khoảng thời gian rồi lại có thể bị chặn đứng.

Trung tâm Giáo dục thường xuyên tỉnh Thanh Hóa.

Ở VN có một thứ bệnh nguy hiểm hơn đã hoành hành từ lâu mà đến bây giờ không những không thể ngăn chặn mà nó còn có nguy cơ phát triển mạnh mẽ ngày càng nặng. Đó là thứ bệnh gian dối.
Có người cho rằng người ta phải sống bằng 2 mặt, bởi cái hội chứng “sợ đủ thứ” nên buộc người ta phải nói dối với khẩu hiệu “nói dối để tồn tại.” Lâu dần rồi thành thói quen, “nó nói thế mà không phải thế,” chẳng ai tin ai được cả. Điều nguy hiểm hơn, nó lây từ dân sự sang cả lĩnh vực hành chánh từ tỉnh đến bộ, nó nhảy cả sang lãnh vực giáo dục và nhân cách của giới trí thức.

Trong thời gian này dư luận lại đang sôi sục vì những vụ việc vừa được phát hiện xung quanh những gian trá của lớp người được coi là “trí thức” trong xã hội. Những người có kiến thức, thường được kính nể thuộc vào hàng thượng đẳng trong xã hội, nhất là ở VN như một “định kiến” đã hình thành từ xa xưa.

Nhưng tiếc thay đến nay đã có quá nhiều những chuyện gian trá xảy ra trong cái “thế giới được kính trọng” ấy. Có những nhà trí thức đã đánh mất danh dự, bỏ quên nhân cách của mình chỉ vì đồng tiền. Như thế làm sao xã hội không đảo điên được. Lũ học trò và con cháu họ sẽ chịu ảnh hưởng khốc liệt vì những bài học phản phúc lương tâm này.

Mới đây dư luận lại rộ lên với những chuyện vừa khôi hài vừa quá “bẩn” ở mấy trường Đại học, ở cả cái gọi là “Trung tâm văn hóa” nhìn thật đồ sộ trang nghiêm và ngay đến cả kỳ thi tuyển công chức vào làm việc ở những bộ ngành quan trọng của đất nước cũng có gian lận.

Thật ra thì chẳng phải chỉ có mấy “trung tâm” ấy mà nó xảy ra ở nhiều nơi, chỉ có điều nơi nhỏ nơi lớn, nơi bị khám phá không thể che giấu được, nơi được che đậy kín đáo hoặc bị nhận “chìm xuồng” cho đỡ mất mặt. Nhưng chẳng có nơi nào che mắt được người dân, nó vẫn là những dư luận âm ỷ như ung thư ủ bệnh trong đời sống con người. Quá nhiều chuyện đáng nói, ở đây tôi chỉ tường thuật vài vụ gần nhất:

Nộp tiền ‘chống trượt’

Quý vị đã nghe thấy từ này bao giờ chưa? Từ thượng cổ tới nay, tôi mới chỉ nghe thấy nộp tiền “chống trượt” là lần đầu. Thoạt nghe tôi cứ nghĩ lại là môt thứ “thuế phí mới” ở nông thôn, người dân phải nộp thuế để các ủy ban sửa đường làng, vốn là những con đường đất, cho dân đi lại không bị trơn trượt.

Danh sách 40 học viên đóng tiền “chống trượt.”

Nhưng không phải thế, nộp tiền “chống trượt” ở đây là “không bị giám khảo cuộc thi đánh trượt” hay còn gọi là “không bị thi rớt.” Rất rõ ràng đây là một kiểu ăn tiền công khai. Những thí sinh đi thi hoàn toàn tin rằng chỉ việc nộp thứ tiền này là chắc đậu trăm phần trăm.

Sự việc bắt đầu từ tháng 6/2013, nghe thông tin tuyển sinh lớp Thạc sĩ Quản lý kinh tế của ĐH Kinh tế (ĐH Quốc gia Hà Nội) từ Trung tâm Giáo dục thường xuyên tỉnh Thanh Hóa, hơn 50 học viên đã nộp đơn dự thi. Trung tâm Giáo dục thường xuyên sau khi thu hồ sơ đã phối hợp với ĐH Kinh tế tổ chức cho các học viên học một số chuyên đề chuyển đổi kiến thức để họ có đủ điều kiện ghi tên dự thi.

Học xong phần chuyển đổi kiến thức, một số cán bộ Phòng Quản lý đào tạo đã thông báo: những ai muốn đỗ lớp Thạc sĩ Kinh tế sắp tới thì ngoài số tiền ôn thi nộp cho ĐH Kinh tế theo dự trù, cần nộp thêm 27 triệu đồng ($1,275 đô) để được giúp "chống trượt.” Tổng cộng đã có 40 học viên nộp hơn một tỷ đồng để lo lót cho kỳ thi được tổ chức vào trung tuần tháng 9/2013 tại Hà Nội.

Quá nửa là các quan chức đang làm việc ở các cơ quan từ huyện đến tỉnh

Trong danh sách 40 học viên đóng tiền thì 29 người là cán bộ công chức nhà nước đang làm việc ở một số huyện, thị và sở, ban ngành trong tỉnh Thanh Hóa. Gồm có các quan chức đang làm việc tại Sở Công Thương có 3 người, Chi cục Thuế 5 người, Sở Kế hoạch Đầu tư 3 người, Sở Tài nguyên và Môi trường, Bệnh viện Nhi, Bệnh viện mắt, Huyện ủy Quảng Xương, Huyện ủy Triệu Sơn, Đài Phát thanh Truyền hình Thanh Hóa… mỗi đơn vị có một người. Trong đó, nhiều người là cán bộ chủ chốt hoặc cán bộ thuộc diện có thể đưa lên làm sếp lớn ở các ban ngành. Có lẽ cũng chính vì thế nên các vị này cần phải có một tấm bằng thạc sĩ cho bọn cấp dưới nó sợ. Đối với các vị này thì số tiền 27 triệu để chống trượt chẳng thấm thía gì, như muỗi đốt gỗ.

Ba cán bộ Phòng Quản lý đào tạo của trung tâm gồm các ông Bùi Sĩ Hồng (Trưởng phòng), Lê Trọng Sơn (Phó trưởng phòng) và bà Lê Thị Liên (giáo viên) đã tổ chức thu tiền của 40 học viên.

Vì đâu nên nỗi

Thế nhưng, khi có kết quả kỳ thi, trong số 40 vị đã nộp tiền chống trượt, chỉ có 7 vị đỗ, còn lại 33 vị trượt vẫn hoàn trượt. Tức mình vì bị lừa nên các vị này kéo đến trung tâm yêu cầu trả lại tiền, đồng thời tố cáo sự việc với cơ quan điều tra.

Trung tâm Giáo dục thường xuyên tỉnh Thanh Hóa đã thành lập tổ công tác xác minh vụ việc, sau đó ra quyết định cảnh cáo ông Bùi Sĩ Hồng và bà Lê Thị Liên, ông Lê Trọng Sơn bị khiển trách.

Hình thức kỷ luật như thế là quá nhẹ. Ở một Trung tâm giáo dục mà quan chức quản lý lại đi lừa gạt thì cần phải áp dụng luật pháp nặng hơn mới đúng. Phạt cái kiểu cảnh cáo hay khiển trách qua loa như không phạt, chỉ là cách chạy tội cho nhau mà thôi. Dư luận một lần nữa lại bất bình nổi sóng.

Trước sức ép của dư luận, UBND Thanh Hóa sau đó đã yêu cầu Sở GD&ĐT phải kiểm tra, xử lý nghiêm vụ việc.

Tại kết luận thanh tra mới ban hành, Sở Giáo dục đã đề nghị hủy bỏ quyết định kỷ luật với ba cán bộ Phòng Quản lý đào tạo ban hành ngày 18/12/2013, đồng thời yêu cầu lãnh đạo Trung tâm Giáo dục thường xuyên tổ chức xét kỷ luật ba cán bộ trên thật nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật.

Cũng trong kết luận thanh tra, Sở Giáo Dục đề nghị UBND tỉnh chỉ thị cho các sở, ban, ngành, huyện thị có học viên đã đóng tiền “chống trượt” phải tổ chức kiểm điểm, xử phạt nghiêm cán bộ công chức, viên chức thuộc đơn vị quản lý.

Nếu các vị bị trượt biết thân biết phận thì “cắn răng chịu đòn lừa” là êm re hết, chẳng ai biết ma ăn cỗ ở chỗ nào. Nhưng quá giận mất khôn, đến nay sự việc đã tóe tòe loe ra cả nước cùng biết nên cùng chịu phạt và mang tiếng xấu khó rửa sạch vì cái thói ham mê danh vọng. Ôi danh tiếng của cả một trung tâm giáo dục “hoành tráng” nay đã tan tành xíu oách.

"Con cháu" các Cụ cả

Chuyện thứ hai, cách đây 9 tháng (10/2013), lần đầu tiên Cục Quản lý Thị trường (QLTT) tổ chức thi tuyển công chức theo phân cấp của Bộ Công Thương. Có tới 299 thí sinh ghi tên xin thi nhưng chỉ tuyển có 10 người (tỉ lệ chọi 1/30). Sau khi công bố kết quả, nhiều đơn thư khiếu nại tố giác cuộc thi lộ đề và cả 10 thí sinh trúng tuyển này đều được cho là “toàn 5C” tức là “con cháu các cụ cả” của những quan chức trong Cục!

Trước các nghi vấn trên, Cục An ninh kinh tế tổng hợp (A85) Bộ Công An vào cuộc và đã kết luận có vi phạm xảy ra trong kỳ thi này. Theo bản danh sách thí sinh trúng tuyển trong kỳ thi tuyển công chức Cục QLTT (Bộ Công Thương) công bố kèm theo công văn số 21 của Cục QLTT ngày 24/12/2013 có 10 người trúng tuyển. Thực tế, khi điều tra, PV báo Tiền Phong phát hiện trong 10 thí sinh trúng tuyển đã có 5 người là con, cháu, nhân viên trong ngành Công Thương.

Danh sách khá dài nên tôi chỉ tóm tắt đó là con cháu của các ông Đỗ Thanh Lam, Phó bí thư Đảng ủy, Phó cục trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Cục QLTT.

Cháu của ông Đào Minh Hải, nguyên Cục phó QLTT, nguyên Chánh văn phòng Bộ Công Thương, hiện là Phó Bí thư thường trực Đảng ủy Bộ Công Thương. Con của ông Lưu Bách Chiến, Đội trưởng Đội QLTT số 2 (Chi cục QLTT Hà Nội). Ngoài ra, trong danh sách trúng tuyển còn có hai người trước khi dự thi là nhân viên hợp đồng tại Cục QLTT. Còn ai nữa thì chưa biết vì có thể họ trúng tuyển theo kiểu khác hoặc họ hàng xa tít mù tắp được gửi gấm.

Anh Trần Hưng Thái sinh năm 1984, đã lấy bằng thạc sĩ tại Singapore, ghi tên thi vào Phòng Tuyên Truyền và Quan Hệ Đối Ngoại (phòng này chỉ lấy 2 người). Trong 5 môn thi, anh Thái được miễn thi môn ngoại ngữ và tin học. Kết quả, anh Thái có tổng số điểm 297, xếp thứ ba. Nhưng vẫn trượt vì chỉ môn này chỉ lấy 2 người .

Anh Thái còn cho biết người ta mang tài liệu vào phòng thi, mặc sức chép. Cũng theo anh Thái, tại phòng thi của anh, sau khi bóc đề thi, đã có thí sinh đứng dậy bỏ về ngay và tuyên bố “thi thế này thì gọi là kỳ thi công bằng hay không, khi có người đã biết trước mình đỗ.” Sau đó, thí sinh đó bỏ về mà không ai ngăn cản. Thậm chí ở phòng thi bên cạnh, có thí sinh dọa đánh giám thị, to tiếng rồi bỏ về.

Người dân thường nói “cái thời công chức hầu hết đều là "con cháu" các Cụ cả” thì người dân không chằng không rễ không còn chỗ đứng, dù có tài giỏi đến đâu.

Trước những dư luận đó Bộ Công Thương ra thông báo quyết định hủy kết quả kỳ thi, đồng thời có hình thức xử lý kỷ luật những cán bộ Cục QLTT sai phạm.

Bộ Công Thương đồng ý với các hình thức kỷ luật, hạ bậc lương đối với ông Nguyễn Đăng Khoa (Trưởng phòng Pháp chế) và cảnh cáo đối với ông Nguyễn Đức Lê (Phó phòng Pháp chế) đã vi phạm nghiêm trọng quy định trong việc bảo mật đề thi (trao đổi với 4 thí sinh tham gia thi tuyển công chức. Hình thức kỷ luật nêu trên đã xét đến… tình tiết giảm nhẹ của cán bộ vi phạm như là thương binh, sắp nghỉ hưu và có nhiều đóng góp, có thái độ thành khẩn nhận sai phạm.

Là cán bộ sướng thật. Dân chỉ ăn cắp con gà con chó cũng tù vài năm, có khi còn bị đánh đấm tơi tả; quan gian dối chỉ bị phạt nhẹ vì có nhiều thành tích. Thế nên anh nào làm quan cũng thích lập thành tích, bất chấp thủ đoạn.

Chỉ cần 2 đến 3 triệu đồng mua được điểm đậu vào đại học

Đó là chuyện xảy ra tại Đại Học Quy Nhơn. Sinh viên (SV) được nâng điểm có ở nhiều khoa, chủ yếu là khoa Kinh tế - Kế toán và Tài chính - Ngân hàng - Quản trị kinh doanh. 

Khu giảng đường Trường ĐH Quy Nhơn.

Phòng Đào tạo và các khoa liên quan của Trường ĐH Quy Nhơn được xác định có dấu hiệu thực hiện việc nâng điểm. Khóa 33 Trường ĐH Quy Nhơn có 3.734 SV Đại học Cao đẳng hệ chính quy được công nhận kết quả tốt nghiệp. Đây cũng là khóa đầu tiên của trường đào tạo theo hình thức tín chỉ.

Giữa tháng 4/2014, khi biết số điểm tổng kết các môn học theo hình thức tín chỉ của mình không đủ điều kiện xét công nhận tốt nghiệp, S. rất lo lắng. Nghe nhiều người mách nước, S. tìm đến một SV học cùng khóa trong trường nhờ giúp đỡ. Sau khi “nghiên cứu” bảng điểm của S., SV này quả quyết chỉ cần chi 3 triệu đồng ($142) mua điểm môn tài chính doanh nghiệp thì điểm tổng kết sẽ đủ điều kiện xét công nhận tốt nghiệp.

S. liền đưa đủ số tiền cho bạn. Sau đó không lâu, S. kiểm tra trên mạng thì quả nhiên thấy điểm môn tài chính doanh nghiệp được nâng lên, dẫn đến điểm tổng kết đạt trung bình nên được xét công nhận tốt nghiệp. Chạy điểm trót lọt, cuối tháng 6-2014, S. nghiễm nhiên được nhận bằng tốt nghiệp ĐH.

Trong này có bao nhiêu SV mua điểm?

Không chỉ chạy điểm để được vớt từ rớt thành đậu và thăng hạng tốt nghiệp từ trung bình lên khá,

Lễ phát bằng tốt nghiệp cho sinh viên khóa 33,Trường ĐH Quy Nhơn.

khá lên giỏi, nhiều SV Trường ĐH Quy Nhơn còn bỏ tiền mua bảng điểm đẹp (như tốt nghiệp loại khá, giỏi…) để dễ xin việc!

TS Nguyễn Hồng Anh, hiệu trưởng, cho biết hiện vụ việc vẫn đang trong thời gian thanh tra, chưa có kết luận chính thức. “Kết quả thanh tra sẽ được công bố rõ ràng, minh bạch. Nhà trường sẽ làm rõ có hay không tiêu cực. Nếu phát hiện sai phạm thì ai sai sẽ bị xử lý nghiêm.” Lại một lời hứa “sẽ bị xử lý nghiêm.” Nghe quen tai như cụ cố Hồng gắt lên, “Biết rồi khổ lắm , nói mãi.” Câu nói bất hủ trong tiểu thuyết Số Đỏ đến nay vẫn nguyên giá trị và những vị có số đỏ vẫn ung dung phè phỡn trên lưng đám dân ngu vì cố tình bị làm cho ngu.

200 triệu đồng lấy được bằng tiến sĩ y khoa

Bạn khó có thể tin được chuyện “thần sầu” này nhưng nó vẫn xảy ra. Một anh lái gỗ chi 200 triệu (gần $9,500) được hứa sẽ có bằng tiến sĩ y khoa. Câu chuyện khá dài tôi chỉ tóm tắt những nét chính.

Một anh phóng viên (PV) trong Nhóm PV Điều tra (Dòng Đời) giả làm “nghiên cứu sinh” tìm được người giới thiệu đã tìm gặp Phó Giáo Sư (PGS) Đàm Khải Hoàn, Trưởng bộ môn Y học Cộng đồng, Đại học Y Thái Nguyên để nhờ vị Phó GS này tìm cách “tậu” cho tấm bằng Tiến sĩ Y khoa danh giá.

Ông Phó Giáo sư Đàm Khải Hoàn, Trưởng bộ môn Y học Cộng đồng, Đại học Y Thái Nguyên ra giá bằng tiến sĩ y khoa 200 triệu.

Sau khi cá đã cắn câu anh PV lại thú thật mình chỉ là anh lái buôn gỗ. Tuy nhiên vị Phó giáo sư này vẫn thản nhiên hứa sẽ lấy cho anh ta cái bằng danh giá kia.

Sau khi câu chuyện đã cởi mở, ông Hoàn nói rõ trình tự trong “kỹ nghệ lấy bằng tiến sĩ” cho anh lái buôn gỗ, “Trước tiên, tôi sẽ viết cho cậu vài bài báo khoa học để đăng trên tạp chí Y Học Thực Hành. Mấy bài báo này sẽ ký tên cậu. Cậu chỉ việc tới tòa soạn, đưa cho họ mấy đồng rồi nhờ họ đăng bài, tôi sẽ có lời cho cậu.

Đại học Y - Dược Thái Nguyên.

Ông Hoàn còn cẩn thận dặn dò thêm, “Việc tiếp theo, cậu phải nhờ các mối quan hệ của gia đình mình để có tên trong một cơ quan hoặc tổ chức phi chính phủ nào đó để khi hội đồng xét duyệt hồ sơ, họ tin rằng cậu đã làm ở cơ quan, tổ chức đó chứ không phải là anh buôn gỗ. Tôi đã hướng dẫn nhiều người rồi! Cần gặp ai thì tôi sẽ bảo cậu đến gặp. Mấy người đó toàn... đàn em của tôi thôi mà!” (Ý nói mấy vị trong hội đồng xét tuyển). “Việc cậu đi làm, cậu cứ đi. Tôi sẽ làm đề cương đề tài cho cậu” (đây là phần quan trọng nhất mà thí sinh phải trình bày trước Hội đồng các Giáo sư, Phó GS để được chấp nhận đậu đầu vào nghiên cứu sinh).

Trước tình hình trên, PV đồng ý sẽ lo giúp thầy Hoàn 100m2 gỗ nghiến loại dày 5cm.

Tại lần gặp thứ hai, PV đã một lần nữa hỏi về số tiền phải đưa cho Phó GS Đàm Khải Hoàn để lo chuyện đầu vào. Lần này, ông Hoàn đã đồng ý với mức giá 200 triệu đồng và cho tôi số tài khoản ngân hàng để chuyển tiền vào.

Ngày 4-8-2014, ông Đặng Kim Vui, Giám đốc Đại học Thái Nguyên nhìn nhận, “Việc anh Hoàn trao đổi chuyện làm bằng tiến sĩ kiểu đó là sặc mùi mua bán. Không thể chấp nhận được! Chúng tôi sẽ không bao che cho những hành động tiêu cực này!”

Chưa biết vụ này Trường Đại học Thái Nguyên sẽ xử ra sao. Dù xử thế nào thì đây cũng là vết nhơ cho trường và những bộ mặt thí thức đốn mạt đang làm tan nát lòng tin của thế hệ mai sau. Và vị Phó giáo sư này đã nổi tiếng như thế thì đã “sản xuất” ra bao nhiêu vị tiến sĩ giấy nằm rải rác ở các cơ quan nào đó rồi?

Đổ xô xin vào ngành thuế để được ‘ăn vặt’

Lò ấp tiến sĩ – Tranh khôi hài.

Có lẽ chính vì được “ăn vặt” mà nơi tuyển công chức ngành thuế đang là niềm mơ ước của rất nhiều người.

Năm nay, toàn bộ ngành thuế chỉ cần tuyển dụng 1,700 nhân viên vào làm, phân bổ cho 21 Cục thuế các tỉnh, như Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Ninh. Năm 2011, toàn ngành thuế chỉ cần tuyển vào hơn 2,000 người, có 51 Cục thuế tỉnh tổ chức thi tuyển và 12 Cục thuế tỉnh, thành phố được xét tuyển. Con số ghi tên thi ban đầu cũng cao ngất ngưởng, với 43,000 hồ sơ.

Hàng ngàn người đã xếp hàng mấy ngày giữa tuần qua để nộp hồ sơ thi tuyển công chức ngành thuế của TP Hải Phòng. Cùng thời gian này, gần 9,000 hồ sơ cũng được nộp để dự tuyển vào Cục Thuế Hà Nội.

Hàng ngàn người đội mưa xếp hàng nộp hồ sơ dự tuyển vào Cục Thuế.

Trong 5 ngày tuần qua, khu vực trụ sở Cục Thuế Hà Nội ở phố Giảng Võ lúc nào cũng đông nghịt người xếp hàng nộp hồ sơ thi tuyển công chức.Nắng cũng như mưa, những gương mặt trẻ ngồi chờ la liệt ngoài vệ đường, trên bãi cỏ của dải phân cách, trên vỉa hè chờ đến lượt nộp hồ sơ. Có người đi lại mất 3-4 ngày mới đưa hồ sơ qua cửa.

Nhiều địa phương khác cũng thế, cứ mỗi lần tuyển cán bộ, công chức thì lại ùn ùn người tham dự. Có một số sinh viên tốt nghiệp nhưng không tìm được việc làm, cứ thấy chỗ nào có thi tuyển là ghi tên. Nhưng thật ra còn có rất nhiều người vì ham chỗ làm “béo bở” trong số những “cửa quan nhiều bổng lộc và uy quyền” nhất tại VN hiện nay. Ngay cả Bộ Trưởng Tài Chính Đinh Tiến Dũng đã nói thẳng trước cán bộ ngành thuế, “Cán bộ thuế toàn ăn vặt. Ngay cả việc mua hóa đơn, người nộp thuế phải đi lại nhiều cơ quan, thậm chí nhiều trường hợp phải chi bồi dưỡng cho cán bộ thuế.”

Xã hội băng hoại

Một điều đáng sợ nữa là ngay từ gia đình, học đường họ cũng đã được dạy dỗ học để kiếm mảnh bằng rồi nhảy ra kiếm tiền và danh vọng chứ không phải là giá trị của tri thức và thiếu hẳn cách biết sống có trách nhiệm với cộng đồng. Không có tài, không có người nhà đỡ đầu thì có tiền, chạy chọt để được vào làm công chức. Bởi vậy mới có câu, “Nhất hậu duệ, nhì tiền tệ, ba quan hệ, bốn trí tuệ....” Đối với đại đa số dân chúng, kiểu này có lâu rồi, nó bình thường như người ta đi chợ mua mớ rau, con cá. Người ta phải chạy nhiều thứ lắm, nào chạy chức, chạy quyền, chạy án, chạy tội, chạy tuổi, chạy bằng cấp, chạy vào đại học… thế thì chạy vào công chức không có gì lạ cả. Chỉ lạ là ngày càng có nhiều nhà trí thức trơ tráo ra sức kiếm đồng tiền bất lương bất cần đến nhân cách.

Hồi còi báo động về thời mạt vận của trí thức đang vang lên. Nếu các nhà trí thức không biết dừng lại hoặc các cơ quan có trách nhiệm về nền Giáo Dục VN không quyết tâm ngăn chặn thì xã hội sẽ băng hoại vô phương cứu chữa./-

Văn Quang

Khai Dân Trí

Văn Quang