Nỗi hổ thẹn của văn hóa công cộng

   Văn Quang - Viết từ Sài Gòn, ngày 02.12.2013

Nỗi hổ thẹn của văn hóa công cộng

Trong bài kỳ trước tôi đã tường thuật những chuyện “lộn xộn” của showbiz Việt quanh “tai nạn quảng cáo” trên truyền hình. Vậy kỳ này tôi bàn luôn cho “hết ý” về những chuyện “lộn xộn” đó không chỉ trong giới showbiz mà cả những người trong các tầng lớp khác đã trực tiếp hay gián tiếp làm xấu mặt người Việt, gọi chung đó là thứ văn hóa công cộng. Không chỉ người ở VN mà người Việt ở bất cứ đâu cũng cảm thấy “mất mặt”.

Chuyện “nổi” nhất trong tuần là môt sự việc nhỏ của một cá nhân nhưng nó đang được bàn tán râm ran bởi ngay cả những người nước ngoài cũng… lè lưỡi kinh ngạc. Bởi thế “tin nóng mặt” này mới được đưa lên báo nước ngoài.

- Thời trang te tua của Vũ Hoàng Điệp lên báo Singapore

Ngày 23/11, hai tờ tin tức giải trí The Straits Times và AsiaOne của Singapore đã đồng loạt đăng loạt ảnh về gu thời trang “gây sốc” của nữ hoàng sắc đẹp Việt Nam. 

Trang tin AsiaOne đăng một bài viết mang tựa đề: “Nữ hoàng sắc đẹp Việt Nam thu hút mọi ánh nhìn với trang phục táo bạo” cùng hàng loạt bức ảnh làm người Singapore cũng sửng sốt vì kiểu thời mốt quái quỷ này, người ta gọi đó là “Nữ quái cái bang” của Hồng Thất Công, theo truyện võ hiệp của Kim Dung.

Ban đầu, những bức ảnh chụp một cô gái mặc quần bò rách te tua đi lại ở sân bay Việt Nam trước con mắt sửng sốt của nhiều người xuất hiện trên một blog của Singapore.

Chiếc quần rách te tua của Vũ Hoàng Điệp trên báo Singapore

Trang tin Asiaone đã lập tức đăng lại những hình ảnh này và chỉ đích danh cô gái trong ảnh là "Nữ hoàng sắc đẹp" Vũ Hoàng Điệp của Việt Nam. Bức ảnh cũng xác định đó là bức ảnh chụp tại sân bay Tân Sơn Nhất Sài Gòn.

Phóng viên báo này còn tìm hiểu để biết rõ nhiếu chi tiết hơn. Cụ thể trang tin Asiaone viết: "Vũ Hoàng Điệp là người Việt đầu tiên giành chiến thắng trong cuộc thi Nữ hoàng sắc đẹp tại Thành Đô, Trung Quốc vào ngày 1-8-2009. Vừa qua, cô đã diện một chiếc quần jean xé rách te tua, lộ gần hết đùi vế ngay ở sân bay Tân Sơn Nhất”.

Vẻ sửng sốt của một người phụ nữ trung niên khi nhìn thấy nữ hoàng te tua 

Cùng với những thông tin ngắn gọn này, Asiaone còn đăng tải gần 10 bức ảnh chụp cận cảnh Vũ Hoàng Điệp và quang cảnh ở sân bay đang đông khách quốc tế lúc đó. Đáng chú ý là bức ảnh có một người phụ nữ trung niên há hốc miệng vì quá ngạc nhiên khi nhìn thấy Vũ Hoàng Điệp diện mốt "te tua" như thế. Tờ tin tức The Straits Times của Singapore nhận định “Vũ Hoàng Điệp có lẽ muốn chứng minh rằng cô khiến những người xung quanh phải ngoái nhìn dù đang xuất hiện bên ngoài sân khấu”.

- Vũ Hoàng Điệp xác nhận và tự tạo mốt

Ngay trong chiều 23-11, phóng viên “iHay.vn” đã liên lạc với Vũ Hoàng Điệp và được xác nhận người trong những ảnh chính là "Nữ hoàng sắc đẹp". Cô cho biết, đây là ảnh được chụp cách đây 3-4 ngày, khi Vũ Hoàng Điệp đến sân bay Tân Sơn Nhất (TP. Sài Gòn), chuẩn bị tới Đà Lạt để quay phim.

Bộ trang phục te tua đó do chính Vũ Hoàng Điệp yêu cầu chị cô thiết kế và may đo. Người đẹp cho biết chiếc quần được cắt xẻ táo bạo cả phần trước lẫn sau, giúp cô khoe đôi chân dài thẳng tắp.

Vũ Hoàng Điệp thản nhiên xác nhận: “Chính tôi là người yêu cầu chị mình may cho chiếc quần ấy. Vì chị tôi là nhà thiết kế thời trang, bản thân tôi hiểu mình đẹp ở chỗ nào nên tốt khoe, xấu che”.

Tuy nhiên có độc giả lắt léo hỏi rằng: “Thân thể nữ hoàng chỗ nào cũng đẹp, đã nói là “tốt khoe ra”, sao không khoe tuốt luốt ra cho trọn bộ?”.

Phải thẳng thắn thừa nhận nhiều kiểu mốt bây giờ của các showbiz đã quá lố lăng khiến người xem đỏ mặt, nhất là nhiều bà nhiều cô ra đường mặc những kiểu quần áo phơi rốn, phơi mông, phơi ngực cứ như đi triển lãm thân thể, coi rất chướng mắt làm xấu đi hình ảnh những cô gái Việt. Thiếu gì cách làm đẹp kín đáo mà vẫn hấp dẫn hơn nhiều những kiểu lõa lồ. Hãy nhớ câu Kiều đã diễn tả: “Bóng gương lấp ló trong mành. Cỏ cây cũng muốn nổi tình mây mưa”.

- Sinh viên Sư phạm và Y Dược cũng chụp ảnh khoe thân táo bạo

Cách đây không lâu, một bộ ảnh cosplay tạo hình dâm phụ Phan Kim Liên của nữ sinh tự nhận là sinh viên học trung cấp thuộc trường đại học Y dược TP Sài Gòn được cư dân mạng truyền tay nhau đã khiến không ít người bất ngờ. Trong ảnh, nữ sinh này táo bạo cởi đồ, những phần đáng lẽ phải kín đáo chỉ được che chắn bởi vài lớp vải mỏng manh, cố gắng khoe ra những đường nét khêu gợi trên cơ thể.

Từ trước đến nay, Phan Kim Liên vẫn được biết đến là một nhân vật điển hình cho sự lẳng lơ, đong đưa, tà dâm, bởi vậy việc một nữ sinh dám biến mình thành dâm phụ nổi tiếng trong dã sử Trung Quốc thực sự là điều khó hiểu, nhất là cô gái này lại là nữ sinh một ngôi trường ngoan có tiếng.

Vóc dáng bốc lửa này là sinh viên trường cao đẳng sư phạm Hà Nội,

một ngôi trường đào tạo những giáo viên tương lai.

Chưa hết sốc với "Phan Kim Liên Việt Nam", mấy ngày hôm nay, hình ảnh một nữ sinh cố tạo hình gợi cảm trên giường ngủ lại khiến dân tình hoa mắt. Trong những bức ảnh của mình, cô gái này chỉ mặc duy nhất chiếc áo sơ mi rộng với style... "thiếu quần", khoe vòng 1, vòng 3 gợi cảm. Cô nữ sinh này vừa tròn 18 tuổi có gương mặt khả ái cùng vóc dáng bốc lửa này là sinh viên trường cao đẳng sư phạm Hà Nội - một ngôi trường đào tạo những giáo viên tương lai. Tương lai là thế này sao?

- Đại diện Việt Nam đeo dải băng sai tên nước thi Mrs. World

Trong cuộc thi Hoa hậu Quý bà Thế giới (Mrs. World) diễn ra tại Quảng Châu, Trung Quốc từ ngày 14 đến 23-11 vừa qua, Trần Thị Quỳnh, đại diện Việt Nam trong đêm thi chung kết cuộc thi, Hoa hậu đã đeo dải băng in sai tên thành "Mrs. VietNem".

Trần Thị Quỳnh với dải băng in sai tên nước Viet Nam

Dù lọt vào tốp 6 chung cuộc nhưng đã tạo nên làn sóng phản ứng dữ dội vì đeo dải băng ghi sai này. Điều bất thường là trong buổi tổng duyệt và các hoạt động khác trước đó, dải băng của Trần Thị Quỳnh không hề có các sai sót gì về tên nước. Tuy nhiên, trong đêm phúc khảo (diễn ra trước đó 1 ngày) và chung kết, dải băng người đẹp này đeo lại viết sai tên nước là VIETNEM!

Điều đáng kể hơn là trong hơn 2 ngày đeo dải băng này, Trần Thị Quỳnh không hề phát hiện ra sai sót để yêu cầu sửa chữa, nhất là khi bà Kim Hồng cũng là 1 nhân vật trong ban giám khảo Mrs. World năm nay. Thậm chí ngay cả sau khi đêm thi kết thúc, Trần Thị Quỳnh và bà Kim Hồng đều chụp ảnh chung mà không nhận ra sự việc này. Sau đó, ban Tổ chức cuộc thi và Trần Thị Quỳnh cũng đã lên tiếng xin lỗi về sự việc đáng tiếc đó.

Tuy nhiên, độc giả Nguyễn Dzung gay gắt phê phán những thiếu sót của Trần Thị Quỳnh: “Đẹp về nhan sắc, dốt về văn hoá”. Một độc giả than phiền: “Mang hoa hậu làng đi thi quốc tế nó vậy đó. Vừa hiểu biết hạn hẹp, vừa thiếu tự tin, vừa ít trách nhiệm”. Nhưng chúng ta cũng không nên quên, ông bạn láng giềng “bốn tốt” rất khó chơi, chẳng biết lúc nào thật lúc nào ông ấy tốt thật, chẳng biết lúc nào ông ấy giả vờ tốt.

- Trung Quốc quảng cáo mua vợ Việt Nam: 100 triệu một cô

Tết độc thân 11/11 ở Trung Quốc là dịp cho các nhà mạng kiếm lời, bởi đây được coi như 'lễ hội mua sắm' ở nước này. Họ quảng cáo “chỉ cần 3 vạn tệ (100 triệu đồng) mua một cô vợ Việt Nam” đang xuất hiện trên nhiều trang mạng Trung Quốc.

Hình ảnh phụ nữ Việt bị lợi dụng làm “mồi nhử” thanh niên Trung Quốc

Đây cũng là dịp để các công ty môi giới trá hình tung ra những quảng cáo dối trá và trơ trẽn để kiếm tiền từ những người đàn ông Trung Quốc độc thân đang sốt ruột tìm vợ.

Miễn phí các chuyến đi tới Việt Nam tìm tình duyên, “Đến Việt Nam tìm vợ không cần nhà, không cần xe hơi”... là các khẩu hiệu được sử dụng để “gạ gẫm” các thanh niên độc thân ở Trung Quốc. Những người này sẽ phải trả một khoản lệ phí nhất định để được các công ty mai mối “se duyên”.

Môt thanh niên Trung Quốc tên Wang có mặt trong cuộc bốc thăm, thổ lộ:

"Tôi nghe nói các cô gái Việt Nam rất giống các cô gái Trung Quốc. Những người này rất chung thủy với chồng và gia đình, lấy vợ Việt Nam tốn kém ít hơn, không cần xe hơi, chỉ cần một vài mâm cỗ ở địa phương”. Đây cũng là suy nghĩ chung của không ít thanh niên Trung Quốc.

Trên các phương tiện tìm kiếm, với từ khóa “vợ Việt Nam”, có thể dễ dàng tìm thấy hình ảnh thiếu nữ Việt vóc dáng mảnh mai, diện áo dài thướt tha. Những hình ảnh này kèm các lời hứa hẹn hấp dẫn đã được dân kinh doanh lợi dụng để lừa tiền những thanh niên ít học ở Trung Quốc. Tuy nhiên, sau khi nhận tiền từ những thanh niên này, nhiều “công ty môi giới” đã lặng lẽ ôm tiền bỏ trốn. 

Một thành viên trên diễn đàn 19lou của Trung Quốc lên tiếng: “Thật nực cười với những trò câu view và bịa đặt gần đây của nhiều kẻ vô lại. Việt Nam nghèo ư? Vợ Việt Nam rẻ dễ mua ư? Tỉnh lại đi!” 

Thực tế ở xã hội thực dụng Trung Quốc hiện nay, nếu một nam thanh niên không có nhà và xe hơi thì rất khó có điều kiện đến gần và “tiến xa’ với các cô gái. Họ đang phải đối mặt với thực tế khốc liệt của việc tìm vợ trong nước nên phần đông có ảo tưởng hão huyền và sai lệch về việc dễ dàng tìm vợ Việt Nam. Và cũng chưa biết chừng những trang mạng này cố tình làm xấu mặt phụ nữ VN. 

Tuy nhiên cũng phải công nhận một thực trạng đau lòng là hiện nay vẫn còn những cảnh lén lút tuyển vợ là gái quê, gái trinh, một hình thức “bán con” cho người Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc, Singapore. Chính mình đã làm xấu mặt mình. 

- Sinh viên xếp chữ 'Sex' ngay trong Hoàng thành Thăng Long

Ngày 20-11 vừa qua là dịp để tri ân các nhà giáo Việt Nam, thì trên Facebook lại xuất hiện những hình ảnh không đẹp của sinh viên. 

Khoảng 40 sinh viên xếp chữ “Sex” rồi chụp ảnh ngay trong Khu di tích Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội) đang gây tranh luận trên mạng. 

Bắt đầu từ trang cá nhân của vài sinh viên năm cuối Học viện Ngân hàng tung lên mạng khoe những bức hình “độc” của lớp mình. Sau đó, nó được lan truyền và tạo nên làn sóng phản ứng mạnh mẽ.

Sinh viên xếp chữ “Sex” ngay trong Khu di tích Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội)

Điều khiến nhiều người phê phán là trong ảnh, 40 sinh viên xếp thành chữ “Sex” và một số biểu tượng không đẹp. Đáng nói hơn, việc tạo hình chụp ảnh này lại được thực hiện ngay trong Khu di tích Hoàng thành Thăng Long.

Đã đành nguyên chữ sex không có nghĩa xấu, chỉ có nghĩa là giới tính. Tuy nhiên, trong ý nghĩ của nhiều người, sex thường có ý nghĩa dung tục khác. Bộ hết chữ xài rồi sao mà sinh viên lại nghĩ ra chữ này? Những cái đầu thông minh, tương lai của đất nước mà chỉ nghĩ được đến “sex” là hay nhất thôi sao? Và lại chọn ngay một khu di tích lịch sử được nhiều khách quốc tế đến thăm.

Một cư dân mạng bình luận: “Làm mất mặt các cử nhân đại học thế hệ 9X quá. Càng làm mất mặt các bạn sinh viên đang học ở Học viện Ngân hàng nữa. Ôi thôi, đây có phải là sản phẩm trí tuệ của những năm tháng ngồi trên giảng đường không nhỉ…”.

Những hình ảnh như trên cho thấy nếp sống văn hóa của lớp trẻ hiện nay quá lệch lạc. Từ nhà đến học đường không được giáo dục đến nơi đến chốn và cuộc sống ngoài xã hội xa hoa, bất công, phù phiếm đã thấm vào tâm hồn lớp trẻ. Họ tuân theo lạc thú bản năng tầm thường hơn là lý trí, thiếu cả tính tự trọng, thậm chí trở thành gian ác. Mời bạn nhìn một đám đông tranh cướp nhau không cần biết đến xấu hổ. Xin tạm kể vài chuyện quá buồn.

- Bỏ mặc người gặp nạn để hôi của

Thấy người đi đường gặp tai nạn, bị cướp giật tiền, hàng hóa rơi đổ... nhiều người đã không ra tay cứu giúp mà còn lợi dụng lúc lộn xộn để "hôi của".

- Sự việc xảy ra gần đây nhất là trường hợp anh Vũ Trường Chính (42 tuổi, ở quận Phú Nhuận, TP. Sài Gòn - là giám đốc chi nhánh Tổng công ty Xây dựng Miền Nam). Lúc 9h15 sáng 16-10, anh đi xe máy về hướng quận 1, mang theo 50 triệu đồng (tiền mệnh giá 500.000 đồng) bỏ vào túi quần bên phải cùng với chiếc ĐTDĐ iPhone 5, đến ngân hàng để nộp vào tài khoản.

Trong lúc anh đang chờ đèn đỏ ở giao lộ Bà Huyện Thanh Quan - Võ Văn Tần thì bất ngờ từ phía sau, anh bị 4 thanh niên thò tay móc cọc tiền. Anh Chính cố gắng quăng xe chạy theo giằng co bọc tiền với tên cướp. Trong lúc hỗn loạn, bọc tiền rớt xuống đường bay tung tóe. Thấy vậy, nhiều người đi đường không giúp đỡ anh còn dừng lại nhặt tiền, lên xe chạy mất.

Nạn nhân chỉ gom được 30,5 triệu, còn 19,5 triệu đồng bị người đi đường lấy mất.

- Tại Quảng Trị: Xe tải chở 25 tấn măng cụt bị lật, dân lao đến cướp Vụ tai nạn xảy ra tại Quốc lô 9 (đoạn thôn Lương Lễ, xã Tân Hợp, Hướng Hóa, Quảng Trị).

Xe chở 25 tấn măng cụt từ cửa khẩu Lao Bảo bị lật,
hàng trăm người dân đã tranh nhau ra cướp.

Xe container BKS 57K kéo rơmóc va chạm làm xe BKS 51R chở 25 tấn măng cụt từ cửa khẩu Lao Bảo bị lật. Hàng trăm người dân sống trên đoạn đường này đã nhanh chóng lao ra tranh nhau ra cướp. 

- Ngày 8/7, hàng chục người dân sống dọc Quốc lộ 1A, đoạn qua thị trấn Thiên Tôn (Hoa Lư, Ninh Bình) đã kéo nhau ra múc xăng mang về khi thấy chiếc xe container chở hàng chục ống bê tông và xăng dầu gặp nạn lật ngửa giữa đường. Sự việc khiến giao -thông bị kẹt cứng hàng tiếng đồng hồ.

- Chiều 16/6/2011, một người đàn ông đi xe máy đến đoạn vòng xoay ngã 5 An Dương Vương (Q.5, TP.HCM) thì bị 2 tên cướp đi xe máy từ phía sau giật giỏ xách. Trong lúc giằng co, giỏ xách của người đàn ông bị rách và số tiền để trong giỏ bị bay ra đường. Lợi dụng tình cảnh lúng túng của nạn nhân, nhiều người ào ra giữa đường lượm các tờ tiền bị rơi.

- Tối ngày 20/6/2011, nhiều người dân ở khu chợ Vinh (TP.Vinh, Nghệ An) thấy ngọn lửa bùng cháy từ các gian hàng bán lưới, thuốc bắc, đồ nhựa, chiếu cói. Lợi dụng hỗn loạn, kẻ gian chạy vào 'hôi của' gây lộn xộn khiến việc chữa cháy gặp nhiều khó khăn. 

Đó là tôi chỉ kể sơ lược vài vụ chướng tai gai mắt khiến người nào cũng thấy bất nhẫn với những lương tâm bị thui chột trong một xa hội hỗn loạn vì tham lam. Ngay cả đến miếng ăn cũng chen lấn giành giật như một lũ chết đói.

- Hỗn chiến để ăn sushi miễn phí

Ngày 24/10 vừa qua, một cửa hàng sushi mới khai trương trên phố Đoàn Trần Nghiệp (Hà Nội) thông báo mở cửa tự do, mời khách ăn miễn phí. Vì thế, hàng ngàn người đã đổ về đây. Càng gần giờ ăn, số người đến càng đông, đông đến mức tràn xuống cả lòng đường. Một số người ào lên chen lấn, xô đẩy chỉ mong giành được phần ăn cho mình. Thậm chí, một số khách sẵn sàng nhảy vào bếp lấy thức ăn trong đó, rồi đứng ăn luôn, không cần phục vụ.

            

Chen chúc chờ ăn sushi miễn phí

Nhiều người lấy cả khay đồ ăn nhưng chỉ ăn một miếng rồi bỏ, trong khi nhân viên cửa hàng phải ra chợ mua gấp để phục vụ khách.

- Gào thét tranh cướp suất ăn 100.000 đồng

Trước đó, năm 2012, một clip được cho là quay tại một nhà hàng trên quận 3, TP.Sài Gòn trong chương trình “giảm giá Buffet size khủng giá 100.000 đồng" được đăng tải lên mạng đã tạo nên cơn sốt trong cộng đồng. Không chỉ gây sốc bởi kiểu giành giật các món ăn trên bàn tiệc buffet, những thực khách trong đoạn clip còn khiến cư dân mạng phải choáng váng vì tiếng gào thét, la ó như đi ăn cướp. Mỗi khi nhân viên của nhà hàng đặt những món ngon lên như tôm, hàu thì cảnh tượng lại càng hỗn độn, các thực khách xô đẩy nhau để bốc đồ cho bằng được. Cũng có nhiều ý kiến cho rằng, đây là cảnh thường gặp ở các bữa tiệc buffet ở Việt Nam.

- Giành nhau từ chiếc áo mưa

Bây giờ ở Việt Nam, chuyện một đám đông trở nên điên cuồng vì một vài món lợi cỏn con đã trở thành điều bình thường.

Chiều 12/9/2013, Đại sứ quán Hà Lan tổ chức chương trình phát tặng áo mưa miễn phí cho người qua đường tại cửa của UBND quận Ba Đình. Tuy nhiên, chỉ vài phút sau khi đại diện người Hà Lan có những lời chúc tốt đẹp tới người dân xung quanh, không khí thay đổi nhanh chóng và trở nên hỗn loạn. Mọi người tranh giành nhau, ai cũng cố gắng lấy nhiều nhất những món quà thiện chí về tay mình. Có người còn trèo lên cả sân khấu để cướp từ tay các tình nguyện viên và nhân viên đại sứ quán. Có những lúc, diễn giả gần như phải “hét” lên: “Đề nghị mọi người không tranh giành, nếu không, chúng tôi sẽ dừng chương trình ngay lập tức!”.

Tranh giành áo mưa do Đại sứ quán Hà Lan tặng!

Sau khi chương trình bắt đầu, chỉ 35 phút sau, 3.000 chiếc áo mưa đã được lấy sạch. Sự kiện này đã để lại những hình ảnh rất xấu của người Việt Nam trong mắt người nước ngoài…

Thật ra những chuyện như trên còn quá nhiều, không thể kể hết. Càng kể, tôi càng cảm thấy xấu hổ với chính các vị độc giả của tôi ở nước ngoài. Tôi chẳng còn biết viết gì hơn là một dấu chấm than rất lớn cho thời đại này!

Văn Quang

Khai Dân Trí

Văn Quang